Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Er zijn in Nederland voor het middelbaar onderwijs nog weinig programma’s ontwikkeld die pesten tegengaan. Volgens onderzoekers Lydia Laninga en Geertjan Overbeek is het belangrijk om aan te sluiten op de sterke behoefte van jongeren om zelf hun eigen leer- en leefomgeving te bepalen.
De overgang naar het middelbaar onderwijs is voor veel jongeren een hele stap. Jongeren gaan steeds meer waarde hechten aan wat leeftijdsgenoten doen, vinden, of denken. Daarbij speelt ‘populariteit’ een steeds grotere rol: veel jongeren willen graag dat anderen naar hen opkijken en aandacht geven. Maar ze willen vooral niet onpopulair zijn.
Uit onderzoek blijkt dat populaire jongeren een duidelijke stempel drukken op de klas. Het gedrag van populaire jongeren wordt een norm en wordt als iets aantrekkelijks gezien. Dit kan zorgelijk zijn als het gaat om negatief gedrag, zoals roddelen of pesten, maar positief als het gaat om gewenst gedrag, zoals empathie of andere behulpzame karaktereigenschappen.
Volgens de onderzoekers ligt daar precies de sleutel om iets te (kunnen) doen aan sociaal onveilige klassen. Populaire jongeren hebben ook veel positieve kenmerken en talenten. Wanneer zij gewenst gedrag vertonen kunnen zij een positief rolmodel zijn voor anderen.
De rol van de leraar verschuift; in plaats van te vertellen hoe gewenst gedrag eruit ziet, neemt de leraar een meer coachende rol op zich en begeleidt de leerlingen hoe zij een rolmodel voor anderen kunnen zijn. De leraar laat zien dat je middels positief en sociaal verantwoordelijk gedrag ook een (hogere) status binnen de groep krijgt, in plaats van alleen door negatief gedrag.
Een cruciaal punt is dat jongeren als ‘change-makers’ worden ingezet. Als jongeren het gevoel hebben dat zij zelf eigenaar zijn van een positieve aanpak op school, en hier invloed op hebben, zullen ze veel sterker gemotiveerd zijn om een verschil te maken.
Wil je meer weten over dit onderzoek of over hoe je hier mee aan de slag kunt? Klik dan verder naar dit meer uitgebreide artikel: Populaire jongeren zetten de norm in het middelbaar onderwijs. Dit artikel is geschreven door onderzoekers Lydia Laninga en Geertjan Overbeek in samenwerking met Stichting School & Veiligheid.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.
