Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Een stappenplan
Over enige tijd mogen de basisscholen voorzichtig weer open. De impact van de maatregelen rondom het nieuwe coronavirus heeft ook in het scholenveld in meer of mindere mate de afgelopen weken getekend. Dat de scholen weer mogen opstarten betekent echter nog niet dat alles weer als vanouds is. Wij ontwikkelden een stappenplan.
Het stappenplan voor een goede en sociaal veilige start biedt een aantal aandachtspunten waar je, samen met je team, gebruik van kunt maken tijdens de voorbereiding op de opstart van het onderwijs aan leerlingen op school.
De informatie op deze webpagina is aanvullend op het stappenplan en biedt achtergrondinformatie en enkele links naar voorbeelden.
Stappenplan ‘Opnieuw naar school’
Een van de grootste uitdagingen bij het opnieuw naar school gaan, is het omgaan met verschillen. Verschillen in beleving, in wat leerlingen en collega’s hebben meegemaakt, wel of geen verlieservaring, in veilige of onveilige thuissituatie, in leerachterstand, of gewoon in het wel of geen zin hebben weer naar school te gaan.
Vertrouw in deze uitzonderlijke situatie op de veerkracht van de leerlingen, hoe jong ze ook zijn.
Organiseer een opstartmoment voor het team. Lees voor inspiratie ook het stuk Gedachten over de eerste ontmoeting op LinkedIn.
Niet alleen voor het team is een opstartmoment fijn: doe dit ook voor leerlingen. Maak hier gerust iets feestelijks van. Omdat één gezamenlijke bijeenkomst voor alle leerlingen – met inachtneming van de geldende maatregelen – waarschijnlijk niet haalbaar is, kan een beginritueel een goed alternatief zijn. Dit kun je in alle verschillende groepen doen.
Je kunt bijvoorbeeld denken aan het zingen van een lied, het voorlezen van een verhaal, of het maken van een gedicht. Dit kun je opnemen of verzamelen om dit vervolgens samen te voegen en te delen met alle leerlingen, ouders en collega’s.
Het hervatten van de lessen en het zorgdragen voor het welbevinden van de individuele leerling en voor het groepsproces gaan hand in hand. Het bieden van normalisering enerzijds en ruimte voor verwerking anderzijds zijn twee parallelle processen die met elkaar verweven zijn. Bij de hervatting van het onderwijs is er ongetwijfeld veel aandacht voor de sociaal emotionele kant. Dat laatste vraagt continue aandacht, maar dat beperkt zich niet tot speciaal georganiseerde momenten. Zo kun je tijdens het lezen van verhalen en het lesgeven ook aandacht hebben voor de sociaal emotionele impact van de coronatijd.
Wanneer de school weer begint, heeft dat invloed op de groepsdynamiek. Natuurlijk is dit proces tijdens het onderwijs op afstand ook doorgegaan: het online gedrag van leerlingen verschilt doorgaans niet veel van wat er in de klas te zien is. Toch kan extra aandacht aan de te doorlopen groepsvormingsfases bij het opnieuw naar school gaan geen kwaad. Enkele nuttige informatieve links (niet corona-specifiek):
Een uitgebreide verzameling van lesideeën na een schokkende gebeurtenis is te vinden in de publicatie De leegte in de school… Verder op school na de vliegramp Oekraïne (pdf), door Ine Spee en Odeth Bloemberg-van den Bekerom. Dit is een handleiding over hoe verder op school na de vliegramp Oekraïne. IVP Expert bij schokkende gebeurtenissen en Nederlands Instituut van Psychologen.
In de komende periode krijg je ongetwijfeld nog verschillende keren te maken met veranderingen. Dat vraagt veel van je flexibiliteit en creativiteit. Op enig moment is de situatie echter weer ‘normaal’.
De rol van de ouders heeft tijdens het afstandsonderwijs een nieuwe invulling gekregen. Doe hier je voordeel mee. Zijn hier lessen uit te trekken die je in de toekomst graag zou willen voortzetten?
Met het zicht op het nieuwe schooljaar kun je het contact en de (wijze van) communicatie met ouders misschien aanpassen aan de ervaringen van de afgelopen tijd.
Probeer ouders te blijven betrekken. Neem bijvoorbeeld voorafgaand aan de eerste schooldag contact op met alle ouders. Dat kan digitaal of telefonisch. Mogelijke vragen die je dan kunt stellen zijn:
En wellicht zijn er daarnaast nog andere onderwerpen of lessituaties die om nieuwe of hernieuwde afspraken vragen.
Voor verdere praktische tips kunt je terecht op:
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Andere kennisbank artikelen over dit onderwerp.
Vanuit het perspectief van de leraar zetten we uiteen hoe je de groepsdynamica kunt sturen en de groepsvorming een positieve wending geeft.
Excuses voor niet gemaakt huiswerk. Nét een vervelend grapje over de buurman. Spullen van elkaar afpakken… ‘Klein gedoe’ dat de les ophoudt. In de the…
Lastig gedrag van leerlingen: daar heeft iedere onderwijsprofessional wel eens mee te maken. Wat doe je dan? Hoe voorkom je dat het escaleert? Dit artikel geeft handvatten bij het maken van de juiste keuzes als het gaat om het effectief beïnvloeden van lastig gedrag.
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
