Respectvol gedrag begint bij ‘Wat vind ik fijn?’ 

De basis van een sociaal veilig schoolklimaat

‘Wat vind ik fijn?’ is het fundament van seksuele integriteit: “bewust, respectvol en verantwoordelijk omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van anderen”.

Als een kind leert voelen in welke situaties het zich prettig voelt en in welke situaties niet, heeft het de grens te pakken tussen fijn en niet-fijn. Een volgende ontwikkelstap is dat het kind zich leert realiseren dat ook andere mensen dingen fijn en niet-fijn vinden: empathie. Dit is de basis van een respectvolle houding. De basis om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. De basis voor een sociaal veilig schoolklimaat.

Even stilstaan: hoe gaat het?

De aanloop naar de Week van de Lentekriebels kan een mooi moment in het jaar zijn om even extra stil te staan bij de vraag hoe het gaat met het werken aan deze thematiek – als leraar, als team, als school.

Want werken aan ‘seksueel integer gedrag’ doe je in feite iedere schooldag, bewust of onbewust. De woorden die je gebruikt, de voorbeelden die je geeft, het prijzen of afkeuren van bepaald gedrag, de filmpjes die je in de les laat zien, je commentaar bij het nieuws, je reactie op een incident. Als je erop gaat letten, zul je merken hoeveel je ‘stuurt’, ook op onderwerpen die gaan over verliefdheid of fysiek contact, verwachtingspatronen voor meiden en jongens, wat ‘normaal’ is in relaties en zo voort.

Partnerschap met ouders

Hoe ga je als school om met eventuele zorgen van ouders rondom het bespreekbaar maken van seksualiteit?  Want het is van groot belang om als school te investeren in het contact met ouders. De meeste ouders geven  thuis relationele en seksuele voorlichting, maar scholen hebben hier ook een (wettelijke) taak in. Een goede afstemming tussen ouders en school bevordert een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen. Ook zorgt een goede afstemming voor een veilig en positief schoolklimaat.

Naast het geplande lesgeven over gezonde relaties & seksualiteit, kan er elke schooldag ongepland iets gebeuren op dit gebied. Soms is het verstandig daar direct op te reageren, bijvoorbeeld om de sociale veiligheid in de klas te waarborgen. Zowel de geplande als de ongeplande gesprekjes over dit thema kunnen soms leiden tot zorgen bij ouders, vooraf of achteraf. Hieronder geven we enkele tips hoe je kunt samenwerken met bezorgde ouders. Wil je ook nog even sparren hierover: bel dan ons Adviespunt, Wij denken graag met je mee.

Tips voor een gesprek met bezorgde ouders (en zo het partnerschap versterken)

• Toon begrip. Laat merken dat je de zorgen, angsten en behoeften van deze ouders ziet en vraag door op achterliggende zorgen. Kijk samen met de ouders wat je voor ze kunt doen, maar vertel ook eerlijk wat niet kan.
• Wees je bewust van mogelijk verschil in perspectief. In de school krijg je te maken met overtuigingen van (1) jezelf, (2) de school en de wet, (3) de leerling en (4) de ouders. Het is belangrijk om je ervan bewust te zijn dat niet iedereen overal hetzelfde over denkt.
• Leg uit. Leg uit wat de overwegingen zijn van de school en de leraar: waarom kiezen jullie voor een bepaalde aanpak in de klas, bijvoorbeeld omdat iets aansluit bij de kerndoelen of omdat iets heel goed past bij de ontwikkeling van kinderen op die leeftijd.
  Je kunt de les ook doornemen met (bezorgde) ouders: wat er aan de orde komt en op welke manier en hoe je als leerkracht sommige dingen begrenst, passend bij de leeftijd.
• Ga met de ouders op zoek naar common ground. Welke waarden en doelen van de ouders en de school komen overeen? Stem bijvoorbeeld af dat het welzijn van de leerling voorop staat en dat het belangrijk is dat leerlingen respectvol met zichzelf en een ander leren omgaan. Wat is er nodig voor de sociaal emotionele ontwikkeling – en seksueel-integere ontwikkeling – en het welzijn van kinderen? Jij kunt als deskundige op het gebied van de ontwikkeling van leerlingen antwoord geven op deze vraag. Grijp waar nodig terug op de schoolvisie.
• Extra tips voor ouders. Je zou ouders ook kunnen wijzen op tips over manieren waarop zij met hun eigen kinderen kunnen praten over relaties en seksualiteit.

Tell me more!

Wil je doorlezen over werken aan ‘seksuele integriteit’ of Lentekriebels of je hierin verder professionaliseren? Zoek je tips om toe te passen in de klas? Of wil je meer weten over de relatie tussen seksuele vorming & sociale veiligheid? De links hieronder helpen je verder.

• Alles over de Week van de Lentekriebels van organisator Rutgers.
• Wat is seksuele integriteit? Je leest er meer over op de themapagina’s ‘Omgaan met seksualiteit in het po’.
• Onze themawebsite Gendi.nl inspireert in het artikel ‘Week van de Lentekriebels’ met praktische tips om ook gender en seksuele diversiteit in deze week een plekje te geven.
• Voor in de klas: Kletskaartjes om te leren praten over ‘Aanraken’.
• Vind je het niet eenvoudig om met dit soort thema’s om te gaan? Of wil je het nog professioneler aanpakken? Bekijk dan eens de ‘Pedagogische wegwijzers naar seksuele integriteit’ en de video’s-met-reflectievragen van de ‘Kijkroute voor het po’.

Inclusief aan de slag

Halverwege de Week van de Lentekriebels begint de Ramadan. Ervaar jij of je leerlingen of ouders het als niet-passend om die dagen te praten over seksualiteit? Overweeg dan bijvoorbeeld om de week een beetje te verschuiven of te verplaatsen. 

Heb je vragen over bovenstaande? Neem gerust contact op met ons Adviespunt. We helpen je graag!