Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Dit is een uitzonderlijke periode. Onderwijs is verplaatst van de klas naar de thuissituatie. En het persoonlijke contact is vervangen door contact op afstand via de computer of de telefoon. De scholen blijven in ieder geval de komende tijd gesloten. En ook daarna is het niet direct weer business as usual. Er gebeurt veel en iedereen – leerlingen, personeel én ouders – zit vol verhalen, en wellicht ook onzekerheden. Hoe zorg je voor sociale veiligheid bij les op afstand?
In dit bericht geven wij je graag wat tips voor deze periode. Wij doen dat met bewondering voor je inzet tot nu toe. Wij hopen dat je er inspiratie uithaalt om je leerlingen een veilige plek te kunnen bieden. Nu online, en straks weer ‘gewoon’ in je schoolgebouw en klaslokaal.
Jouw inzet als onderwijsprofessional om zo snel mogelijk leerlingen digitaal op gang te helpen en contact te onderhouden, verdient een groot applaus. In de kortst mogelijke tijd heb je nieuwe manieren gevonden om onderwijs te geven. Op afstand kijken wij mee en zien wij in de media en op allerlei platforms geweldige initiatieven en de mooiste verhalen. Ook in ons eigen netwerk horen we waar onderwijsprofessionals tegenaan lopen, hoe ze dat oplossen en/of bespreekbaar maken.
Het is van belang dat leerlingen zich goed blijven voelen onder de huidige omstandigheden. Dit geldt zowel voor de relatie met de leerkracht als voor het schoolse aspect. Een leerkracht is een belangrijke volwassene en een stabiele factor in het leven van een kind. Daarom is het van belang om, juist in deze onzekere tijd, regelmatig in contact te blijven. Laat leerlingen merken dat je er voor ze bent, ook op afstand.
In deze onzekere en spannende tijd is het extra belangrijk dat ouders een veilige haven kunnen bieden voor hun kinderen. Als leerkracht kun je op afstand hieraan bijdragen door stress, frustratie en strijd bij je leerlingen en hun ouders tot een minimum te beperken. Mocht je signalen opvangen dat het welbevinden van je leerling onder druk staat, dan is het goed hier zorg aan te besteden.
Ook voor docenten kan het ingewikkelde tijd zijn. Lesgeven vanuit je woonkamer kan een behoorlijke impact hebben op het gevoel van privacy. Veel videobel-programma’s hebben een ‘blur’-functie: daarmee kan iemand zijn eigen achtergrond vervagen, waardoor de inrichting van bijvoorbeeld de woonkamer niet zichtbaar is. Dat kan het gevoel van privacy en sociale veiligheid versterken.
De dynamieken die zich voordoen in de klas, doen zich ook voor nu je op afstand lesgeeft. Kinderen plagen, schelden, (cyber)pesten, of vertonen nog erger grensoverschrijdend gedrag. Omgangsregels herhalen, is het devies. Dat wat in de gewone klas niet mag, mag nu ook niet in de digitale klas.
De plek thuis voelt mogelijk minder als een school. Betrek ouders bij de omgangsregels en maak hen medeverantwoordelijk voor het gedrag van leerlingen tijdens digitale lessen en op sociale media. Ouders weten echter niet altijd hoe de systemen werken die hun kinderen nu gebruiken. Zij weten vaak niet hoe kinderen contact met elkaar zoeken en houden. Een school kan ouders hierbij ondersteunen. Zo weten ze waar hun kinderen hun tijd doorbrengen en kunnen ze vragen hoe het ‘daar’ gaat.
Tot slot: hoe communiceer je op dit moment over incidenten? Nu we door het coronavirus lesgeven en vergaderen op afstand, is er aangepaste communicatie met ouders en leerlingen nodig. Ook in deze periode kan er een ander incident plaatsvinden, of al zijn voorgevallen. Misschien heeft jouw school het verlies te betreuren van een (familielid van) personeelslid of leerling; al dan niet als gevolg van het coronavirus. In dit soort gevallen is goede crisiscommunicatie van belang, ook als het op afstand is. De uitzonderlijke situatie waarin wij nu verkeren maakt niet dat er geen communicatie kan plaatsvinden. Hooguit dat de wijze en frequentie van communicatie moet worden aangepast.
Bij veel onderwijsorganisaties is vanwege het coronavirus een crisisteam in actie. Dit vraagt veel van alle deelnemers; flexibiliteit, creativiteit, energie en een lange adem. Specifiek voor de uitzonderlijke situatie waarin wij ons nu bevinden, is het van belang ook de mentale gezondheid van de crisisteamleden te bewaken. Lees op Steunpunt Coronazorgen hoe je met gevoelens en zorgen om kan gaan in de coronacrisis.
Heb je een vraag over sociale veiligheid waar je zelf niet uitkomt? Bel dan met onze collega’s van de helpdesk op (030) 285 66 16. Ook wanneer je praktische tips hebt die de sociale veiligheid bevorderen en waarvan je merkt dat het werkt: laat het ons weten. Wij zitten voor je klaar!
Als leerlingen niet verschijnen tijdens online lessen of wanneer het niet lukt om contact met hen te krijgen, moeten scholen contact opnemen met het bureau Leerplicht in hun gemeente. ‘Scholen zijn de ogen en oren van de gemeenten’, schrijft onderwijsminister Arie Slob in een brief aan de Tweede Kamer.
Uitgebreidere informatie volgt. Dit maken wij via de website en onze sociale mediakanalen bekend.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
