Controle op verboden spullen op school

Ga direct naar:

Algemene regels

Schoolpersoneel mag de spullen van leerlingen alleen controleren als hierover van tevoren duidelijke afspraken zijn gemaakt. Over het algemeen gelden de volgende regels:

• Privacy is belangrijk. Leerlingen hebben recht op privacy. De school mag niet zomaar controleren.
• Maak regels vooraf bekend. De school moet in de schoolgids of andere openbare documenten opnemen:
  • dat controles mogelijk zijn
  • wat er gecontroleerd kan worden
  • hoe er gecontroleerd wordt (bijvoorbeeld preventief of bij verdenking)
  • met wie wordt samengewerkt (zoals de politie of jongerenwerkers)

Zonder deze afspraken mag de school geen controles uitvoeren. Daarom is het belangrijk dat ouders en leerlingen altijd weten dat controle een mogelijkheid is.

Lockers controleren

Lockers op school zijn eigendom van de school, niet van de leerling. Daarom mag je die controleren als dit goed is geregeld in de schoolregels. Denk hierbij aan het volgende:

• Toestemming. Je mag lockers controleren als dit vooraf is aangekondigd in het schoolreglement. Daarnaast kun je deze controles ook opnemen in het huurcontract van de locker.
• Inhoud van lockers. Als er persoonlijke spullen zoals jassen of tassen in liggen, mag die inhoud alleen worden bekeken met toestemming van de leerling of in aanwezigheid van de leerling. Zie ook de volgende alinea: ‘Jassen, tassen en voertuigen controleren’.
• Met of zonder politie. Schoolpersoneel mag preventief controleren. De politie mag alleen bij een strafbaar feit controleren. De politie mag wel op de achtergrond aanwezig zijn bij een controle door de school.

Jassen, tassen en voertuigen controleren

Jassen, tassen en voertuigen van leerlingen horen bij hun persoonlijke levenssfeer. Die mag je als school dus niet zonder meer controleren:

• Toestemming is nodig. Deze spullen mag je alleen controleren met toestemming van de leerling of in aanwezigheid van de leerling. Als de leerling geen toestemming geeft, mag je de spullen niet controleren.
• Fouilleren mag niet. Schoolmedewerkers mogen niet fouilleren; je mag dus niet aan kleding of lichaam van de leerling voelen. Alleen de politie mag fouilleren bij verdenking van een strafbaar feit.

Controle op drugs, wapens, alcohol en vuurwerk

Handel zorgvuldig als je tijdens een controle verboden spullen vindt, zoals wapens, drugs, alcohol of vuurwerk. Je mag de verboden spullen niet zomaar aanraken, maak er eerst foto’s van. Verder zijn de volgende zaken van belang:

• Drugs en wapens. Dit is wettelijk verboden. Als je deze vindt, moet je direct de politie inschakelen. Informeer je wijkagent van tevoren als je gaat controleren, dan kan de politie direct handelen als dat nodig is.
• Alcohol en tabak. Voor kinderen jonger dan 18 jaar zijn alcohol en tabak verboden. Scholen mogen strengere regels hanteren, bijvoorbeeld een volledig alcohol- en rookvrij terrein.
• Vuurwerk. Dit is verboden vanwege het gevaar en vanwege bijkomende risico’s, zoals letsel, brandgevaar, onrust op school en vandalisme. Wees in de periode november tot januari extra alert en voer eventueel vaker preventieve controles uit. Informeer je wijkagent van tevoren als je gaat controleren. Dan kan de politie direct handelen als dat nodig is.
• Gebruik van speurhonden. Dit mag alleen bij zware verdenkingen en moet duidelijk zijn opgenomen in de schoolregels.
• Alcohol- of drugstesten. Het afnemen van alcohol- of drugstesten op school is in principe niet toegestaan. De uitslag van een dergelijke test valt namelijk als een gezondheidsgegeven onder de AVG. Het mag alleen worden verwerkt als er een uitdrukkelijke wettelijke grondslag is. En die bestaat niet binnen het onderwijs. Het is daarom verstandiger om te kiezen voor duidelijke gedragsregels en bijvoorbeeld een zerotolerancebeleid. Lees ook het artikel: Alcohol- en drugsbeleid in het onderwijs: Zerotolerancebeleid beste optie uit het blad SchoolManagement.
• Sancties. De school bepaalt zelf welke sancties er volgen als schoolregels zijn overtreden. Voorbeelden van sancties zijn: schorsing, tijdelijke verwijdering van school of het niet mee mogen doen aan schoolactiviteiten. In geval van strafbare feiten, volgt de route van het strafrecht.

Praktische uitvoering van controles

Duidelijke communicatie is heel belangrijk. Informeer leerlingen en ouders vooraf, bijvoorbeeld via de schoolgids, over de mogelijkheid van controles. En informeer hen achteraf bij elke unieke controle. Houd rekening met het volgende:

• Bij voorkeur aangekondigd. Aangekondigde controles geven duidelijkheid en minder klachten, maar kunnen minder effectief zijn.
• Controle in bijzijn van leerling. Voorkomt discussies en vergroot transparantie.
• Gebruik van handschoenen. Doe dit bij het aanraken van verboden goederen: voor hygiëne en om geen DNA achter te laten.
• Altijd minimaal twee controleurs. Voor betrouwbaarheid en veiligheid.

Na de controle

Ook voor na de controle bieden wij nog enkele tips:

• Registratie. Leg het verloop en de uitkomst van de controle vast.
• Bespreken vondsten. Bespreek direct met betrokken leerling, ouders en eventueel politie of jongerenwerker.
• Sancties. De school bepaalt zelf de sancties, bijvoorbeeld schorsing of uitsluiting van activiteiten. In geval van strafbare feiten, volgt de route van het strafrecht.
• Evaluatie. Evalueer na elke controle om verbeteringen aan te brengen.

Kort samengevat

Lees meer

• Wettelijke bepalingen en discussiepunten bij het formuleren van een alcohol-, drugs- en tabaksbeleid (pdf, Trimbos Instituut)
• Checklist invoering controle wapenbezit op school (pdf, Bureau Beke)
• Alcohol- en drugsbeleid in het onderwijs: Zerotolerancebeleid beste optie (blad SchoolManagement).