Over de grens in het mbo

Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?

We spreken over seksueel grensoverschrijdend gedrag als één van de partijen niet instemt met de (seksuele) uitlatingen of handelingen van de ander. Dit kan zowel voorkomen in de fysieke wereld als online. Je kunt denken aan:

• Verbale/talige seksuele intimidatie (o.a. grapjes, dubbelzinnige opmerkingen, verhalen over seksuele ervaringen, dubbelzinnig gebruik emoticons)
• Non-verbale of fysieke seksuele intimidatie
• Seksueel misbruik:
  • Grooming (verleiden van een minderjarige voor seksuele doeleinden
  • Shame sexting (het ongevraagd doorsturen van sexy/naakt beeldmateriaal)
  • Aanranding
  • Verkrachting

Seksuele grensoverschrijding op het mbo?

Op het mbo kan seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkomen in de schoolcontext of in de stagecontext, tussen iedereen die daar aanwezig is.

• Tussen studenten onderling;
• Tussen student en onderwijspersoneel;
• Tussen onderwijspersoneel onderling;

Grensoverschrijdend gedrag van en naar deze verschillende partijen zijn van een andere orde en vragen daarom om een andere aanpak.

Let op: Studenten kunnen ook tijdens hun stage met seksueel grensoverschrijdend gedrag te maken krijgen. Speciaal voor het stagelopen schreven we het artikel ‘Veilig op stage’ met tips om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.

Wat moet de school doen?

Reageren op seksueel grensoverschrijdend gedrag kan om verschillende redenen ingewikkeld zijn. Het is daarom goed om bij de volgende dingen stil te staan.

• Seksueel (grensoverschrijdend) gedrag vindt meestal buiten het zicht plaats. Hoe ga je om met wat je ter ore komt?
• Studenten zijn lerend en in ontwikkeling. Hoe hou je hier rekening mee?
• De betekenis van gedrag hangt samen met waarden en normen en intentie en beleving; wat de een ervaart als seksueel of grensoverschrijdend, ervaart een ander niet op die manier. En wat iemand vriendschappelijk bedoelt, kan als grensoverschrijdend ervaren worden. Hoe weeg je dit?
• Je kijkt en handelt als docent vanuit je eigen waarden en normen en je eigen ervaringen. Hoe bewust ben je je hiervan?
• Je reactie is gebaseerd op de visie van de school en je handelt volgens de schoolregels en afspraken. Meestal zijn deze gevat in richtlijnen, want je kunt moeilijk elk vorm van gedrag in een regel vatten. Hoe maak je gebruik van de richtlijnen?
• Je hebt soms te maken met wetgeving, waarbij je in actie komt bij ‘vermoeden van’. Wanneer is het een vermoeden?
• Soms is er een vermoeden dat een student buiten de schoolcontext slachtoffer is van seksueel misbruik. Wat kun je doen bij zo’n vermoeden? Lees dat in dit artikel.

Het allerbelangrijkste: Maak het thema bespreekbaar. Leer je studenten wat ze moeten doen: krachtig nee zeggen en melding maken als een grens wordt overschreden.

Is er op school sprake van een ernstig incident van seksueel grensoverschrijdend gedrag? Lees dan verder in de themakamer ‘Calamiteiten’ of het artikel ‘Omgaan met de media bij incidenten’. Bel onze helpdesk. Of schakel het calamiteitenteam in.  

Wil je meer weten over hoe je kan werken aan een veilige sfeer en preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag op school? Lees dan verder bij het thema ‘Omgaan met seksualiteit (mbo)’.