Zo klein als mogelijk, zo groot als nodig

TIPS VOOR PREVENTIE

• Preventie SGG tussen medewerkers

  Werken aan een positieve cultuur van seksuele integriteit

  Zie pagina 12 van de leidraad voor de aandachtspunten bij dit onderdeel.

  Inspiratie:

  • Dit artikel vertelt wat er wettelijk in een veiligheidsplan moet staan (po/vo), waaronder een gedragscode, sanctieladder, klachtenregeling, calamiteitenplan en taken en functies.
  • Vertrouwenswerk op school – primair onderwijs / – voortgezet onderwijs / – mbo: Leidraad ter ondersteuning van directies en beleidsmakers bij het opzetten van vertrouwenswerk, positionering van het vertrouwenswerk als steunpunt bij klachten van ongemak bij seksuele intimidatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag.
  • Voorleven door het team: Artikel hoe je een seksueel integer schoolklimaat kunt uitdragen en voorleven door het team, inclusief intervisie.
  • Meer informatie over de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor onderwijsmedewerkers.

   

  Tools:

  • ‘Gedragen Gedrag’ is een spel voor het po – en een andere versie voor het vo/mbo – om met een team afspraken te maken over acceptabel en onacceptabel gedrag in de school, specifiek te spelen over seksueel gedrag en intimidatie.
  • ‘De Kijkroute’ is een intervisietool (voor het vo, en een andere voor het po) om binnen het team situaties van seksuele integriteit te bespreken – aan de hand van video’s – en welk pedagogisch handelen hierbij past.
  • De SGG-preventietool is een praktische tool voor schoolleiders om de situatie met betrekking tot seksueel grensoverschrijdend gedrag in kaart en vervolgens op orde te brengen.

   

  Protocollen, modelafspraken, normenkaders:

  • Het artikel ‘Model gedragscode schoolmedewerkers’ geeft richtlijnen en voorwaarden voor het opstellen van een gedragscode in het po, vo en mbo.
• Preventie SGG tussen medewerker en leerling

  Werken aan een positieve cultuur van seksuele integriteit

  Zie pagina 13 van de leidraad voor de aandachtspunten bij dit onderdeel.

  Inspiratie:

  • Dit artikel vertelt wat er wettelijk in een veiligheidsplan moet staan (po/vo), waaronder een gedragscode, sanctieladder, klachtenregeling, calamiteitenplan en taken en functies.
  • De meld-, overleg- en aangifteplicht: in deze flyer legt de Vertrouwensinspectie uit wanneer je als school moet voldoen aan deze plicht.
  • Vertrouwenswerk op school – primair onderwijs / – voortgezet onderwijs / – mbo: Leidraad ter ondersteuning van directies en beleidsmakers bij het opzetten van vertrouwenswerk, positionering van het vertrouwenswerk als steunpunt bij klachten van ongemak bij seksuele intimidatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag.
  • Artikel over het Werken aan seksueel integer gedrag door schoolmedewerkers: op weg naar een open en seksueel integere schoolcultuur en daarbij passend gedrag van medewerkers om seksueel grensoverschrijdend gedrag of geweld te voorkomen.
  • Pedagogische wegwijzers naar seksuele integriteit – po (en een andere voor het vo): praktische tips die ook kunnen dienen ter inspiratie voor het vaststellen van een (pedagogische) visie op seksueel integer gedrag in de school.
  • Handreiking Wensen, grenzen en consent (Rutgers, SOA Aids Nederland). Informatie over begrippen en urgentie van aandacht voor consent in het basisonderwijs. Met concrete tips over hoe je als leerkracht op verschillende manieren aandacht kunt besteden aan wensen en grenzen en consent in de klas.
  • Gevoelens voor een leerling: artikel over hoe je als professional om kan gaan met romantische of seksuele gevoelens voor leerlingen zodat deze niet overgaan tot gedrag.

   

  Tools:

  • Monitoring op sociale veiligheid: waar moet je op letten bij de monitoring van sociale veiligheid op je school en welke monitoringsinstrumenten zijn er? Voor po en vo is deze monitoring wettelijk verplicht.
  • Monitoring van relaties en seksualiteit: iedere vier jaar wordt de ‘Gezondheidsmonitor Jeugd’ uitgevoerd in het vo. Hierbij kan de school gebruikmaken van specifieke vragenlijsten met betrekking tot relaties en seksualiteit.
  • De SGG-preventietool is een praktische tool voor schoolleiders om de situatie met betrekking tot seksueel grensoverschrijdend gedrag in kaart en vervolgens op orde te brengen.
  • Met de video-casussen ‘Omgaan met een calamiteit op school’ kun je oefenen om goed voorbereid te zijn op een calamiteit. Doe in dit kader de casus over sexting.
  • Casusvideo over ongemak bij gedrag van een docent naar een leerling: een video die toont hoe vermoedens van seksueel grensoverschrijdend gedrag door een docent ontstaan. Gemaakt voor de conferentie Met Alle Respect 2021.
  • ‘De Kijkroute’ is een intervisietool (voor het vo, en een andere voor het po) om binnen het team situaties van seksuele integriteit te bespreken – aan de hand van video’s – en welk pedagogisch handelen hierbij past.

   

  Protocollen, modelafspraken, normenkaders:

  • Het artikel ‘Model gedragscode schoolmedewerkers’ geeft richtlijnen en voorwaarden voor het opstellen van een gedragscode in het po, vo en mbo.
• Preventie SGG tussen leerlingen

  Werken aan een positieve cultuur van seksuele integriteit

  Zie pagina 14 van de leidraad voor de aandachtspunten bij dit onderdeel.

  Inspiratie:

  • Vertrouwenswerk op school – primair onderwijs / – voortgezet onderwijs / – mbo: Leidraad ter ondersteuning van directies en beleidsmakers bij het opzetten van vertrouwenswerk, positionering van het vertrouwenswerk als steunpunt bij klachten van ongemak bij seksuele intimidatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag.
  • Waar je op kunt letten bij het opstellen van een doorlopende leerlijn over relationele en seksuele vorming in het v(s)o.
  • Tips en informatie voor het starten met lessen seksuele vorming – in het vo / in het vso / in het po / in het mbo (Rutgers, SOA Aids Nederland)
  • ‘Sociale media en schoolmedewerkers, omgaan met valkuilen’: adviezen om beleid te ontwikkelen om incidenten te voorkomen en te weten hoe te reageren als bestuurders en schoolleiders als er toch iets gebeurt. (Publicatie in samenwerking met Kennisnet.)
  • ‘Leerlingen en sociale media (vo).
  • ‘Seks op school’: publicatie om scholen (po, vo, mbo) te inspireren en motiveren tot werken aan seksuele integriteit.
  • ‘Seksueel gedrag leerlingen (po)’: artikel over wat normaal en gezond seksueel gedrag is voor leerlingen op de basisschool, en wat seksueel grensoverschrijdend is – inclusief een stappenplan bij een incident.
  • ‘Gedragen Gedrag’ is een spel voor het po – en een andere versie voor het vo/mbo – om met een team afspraken te maken over acceptabel en onacceptabel gedrag in de school, specifiek te spelen over seksueel gedrag en intimidatie.
  • ‘Veilig feesten in het primair onderwijs’ en ‘Veilig feesten in het voortgezet onderwijs’: artikelen met tips en suggesties voor gedragsafspraken omtrent vieringen en schoolfeesten.

   

  Tools:

  • Monitoring op sociale veiligheid: waar moet je op letten bij de monitoring van sociale veiligheid op je school en welke monitoringsinstrumenten zijn er? Voor po en vo is deze monitoring wettelijk verplicht.
  • Monitoring van relaties en seksualiteit: iedere vier jaar wordt de ‘Gezondheidsmonitor Jeugd’ uitgevoerd in het vo. Hierbij kan de school gebruikmaken van specifieke vragenlijsten met betrekking tot relaties en seksualiteit.
  • De SGG-preventietool is een praktische tool voor schoolleiders om de situatie met betrekking tot seksueel grensoverschrijdend gedrag in kaart en vervolgens op orde te brengen.
  • ‘Niet-pluisinstrument’: intervisietool (voor vo & mbo) ter uitwisseling van informatie en het spiegelen van observaties en interpretaties om een completer beeld te krijgen van een leerling of student, die gedrag vertoont dat het gevoel oproept ‘dat er iets niet in orde is’.
  • ‘Kletskaartjes over AANRAKEN’: tool om met po-leerlingen een klassengesprek te voeren over ‘elkaar aanraken’, want dat is niet voor elke leraar of iedere leerling even vanzelfsprekend.
  • ‘De Kijkroute’ bestaat uit casus-video’s met een gesprekstool voor lerarenteams (po, vo) om in gesprek te gaan over hun pedagogisch handelen bij het werken aan seksuele integriteit. Wat doe je in situaties in de klas die (potentieel) grensoverschrijdend zijn, hoe stimuleer je integere omgang met elkaar en hoe ben je hierin zelf een voorbeeld? Er is een ‘Kijkroute po’ en een ‘Kijkroute vo’ met andere video’s en vragen.
  • Seksualiteit online in het primair onderwijs / Seksualiteit online in het voortgezet onderwijs: twee wegwijzers die de school kunnen ondersteunen om ongewenste sexting te voorkomen of daarmee om te gaan. Het zijn overzichten van onder meer preventieprogramma’s, voorlichtingsmateriaal, stappenplannen, meld- en adviespunten, tools en deskundigheidbevordering.

   

  Protocollen, modelafspraken, normenkaders:

  • ‘Stappenplan bij een incident van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het po’: acties die ondernomen kunnen worden als er sprake is van seksueel  grensoverschrijdend gedrag  tussen leerlingen in het po.

TIPS VOOR HANDELEN

• Handelen bij SGG tussen medewerkers

  Prudent handelen bij een vermoeden van seksueel grensoverschrijdend gedrag

  Zie pagina 15 van de leidraad voor de aandachtspunten bij dit onderdeel.

  Inspiratie:

  • Artikel ‘Omgaan met de media bij incidenten’. Aandachtspunten voor het vaststellen van een mediabeleid.
  • Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) ontwikkelde een serie vlogs waarin professionals van verschillende organisaties vragen over seksueel geweld beantwoorden. Sommigen zijn speciaal voor leraren en leerlingen.

   

  Tools:

  • E-Module Helpen na seksueel geweld (Centrum Seksueel Geweld). Module voor professionals die je meer leert over seksueel misbruik en hoe je iemand helpt die slachtoffer is van seksueel misbruik.
• Handelen bij SGG tussen medewerker en leerling

  Prudent handelen bij een vermoeden van seksueel grensoverschrijdend gedrag

  Zie pagina 16 van de leidraad voor de aandachtspunten bij dit onderdeel.

  Inspiratie:

  • Artikel: ‘Omgaan met de media bij incidenten’. Aandachtspunten voor het vaststellen van een mediabeleid.
  • Artikel: ‘Communicatie na seksueel grensoverschrijdend gedrag door een schoolmedewerker’.
  • Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) ontwikkelde een serie vlogs waarin professionals van verschillende organisaties vragen over seksueel geweld beantwoorden. Sommigen zijn speciaal voor leraren en leerlingen.

   

  Protocollen, modelafspraken, normenkaders:

  • ‘Meldcode en meldplicht’: downloadbare folder met uitleg over beide wetten aan de hand van voorbeelden uit de praktijk
• Handelen bij SGG tussen leerlingen

  Prudent handelen bij een vermoeden van seksueel grensoverschrijdend gedrag

  Zie pagina 17 van de leidraad voor de aandachtspunten bij dit onderdeel.

  Inspiratie:

  • Artikel: ‘Omgaan met de media bij incidenten’. Aandachtspunten voor het vaststellen van een mediabeleid.
  • Artikel: ‘Communicatie na seksueel grensoverschrijdend gedrag door leerlingen’
  • Het artikel ‘Sexting en de ongewenste verspreiding van beelden’ beschrijft een normenkader met betrekking tot victim blaming en experimenteren (po, vo en mbo).
  • Het artikel ‘Zo grijp je in als het misgaat’ benoemt de acties die je kunt ondernemen bij ruzies, bedreigingen, pesten, buitensluiten, ongeoorloofd verspreiden van materiaal, ongewenste sexting, accounts die gehackt worden en cyberstalking (in po, vo en mbo).
  • Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) ontwikkelde een serie vlogs waarin professionals van verschillende organisaties vragen over seksueel geweld beantwoorden. Sommigen zijn speciaal voor  leraren en leerlingen.

   

  Tools:

  • E-Module Helpen na seksueel geweld (Centrum Seksueel Geweld). Module voor professionals die je meer leert over seksueel misbruik en hoe je iemand helpt die slachtoffer is van seksueel misbruik.

   

  Protocollen, modelafspraken, normenkaders:

  • ‘Stappenplan bij een incident van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het po’: acties die ondernomen kunnen worden als er sprake is van seksueel  grensoverschrijdend gedrag  tussen leerlingen in het po.