Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Veilig feesten. Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt bij het werken aan schoolveiligheid. Toch is dit ook een veiligheidsonderwerp. Om de schoolveiligheid en de goede naam van de school te waarborgen, is het handig om ook voor feesten afspraken te maken en regels op te stellen. Tips en informatie vind je hieronder.
Hieronder staan enkele voorbeelden van algemene omgangsregels. Dit lijstje is niet volledig, maar het geeft een beeld van afspraken die jullie op school met elkaar kunnen maken:
Op schoot Wanneer een kind in de onderbouw aangeeft op schoot te willen zitten, dan kan dat. Een personeelslid, ouder of ander persoon neemt geen kinderen tegen hun wil op schoot.
Zoenen Een personeelslid, ouder of ander persoon kust bij voorkeur geen kinderen. Wanneer een kind een personeelslid wil kussen, dan wordt dit voor onderbouwleerlingen toegelaten.
Seksueel getinte taal Personeelsleden, leerlingen en ouders gebruiken geen seksistisch taalgebruik en maken geen seksueel getinte grappen of toespelingen. Ook vermijden zij manieren van aanspreken die betrokkene(n) als seksistisch kunnen ervaren.
Racisme en discriminatie Personeelsleden, leerlingen en ouders maken geen racistische opmerkingen, grappen of toespelingen. Ook vermijden zij manieren van aanspreken die betrokkene(n) als racistisch kunnen ervaren.
Herken je dit?
Het bezoek van Sint en Piet op school is – als het goed is – een leuke en spannende tijd voor kinderen, ouders en leerkrachten. Soms overschaduwen vervelende dingen en situaties de feestvreugde:
Daarnaast is rond de figuur van Piet een discussie over gehechtheid aan traditie enerzijds en gevoeligheid voor discriminatie anderzijds. Welke keuzes je als schoolleiding ook maakt, er zit altijd een onderliggende stellingname achter.
Het is duidelijk dat scholen een standpunt in moeten nemen over de rol voor Piet bij het vieren van Sinterklaas. Mensen kunnen geraakt worden door de keuze. Hou er dan ook rekening mee dat er ouders kunnen zijn die niet tevreden zijn met jullie keuze. Denk bij het innemen van een standpunt na wat past bij de visie van de school. Waar liggen gevoeligheden binnen de populatie van de school? Meer hierover lees je terug in Wees pietluttig over Piet.
De tijd rond kerst is dé periode van het jaar om met de kinderen te zingen, toneel te spelen en samen te eten. De hulp van ouders bij het organiseren van de kerstmusical/kerstspel en het kerstdiner is onmisbaar voor de meeste basisscholen. Maar ouders kunnen ook ongewenst gedrag vertonen en voor lastige situaties zorgen. Vaak gaan school en ouders zich pas na een uitglijer afvragen welke regels en afspraken er eigenlijk gelden op school.
Zorg dat het voor personeel, leerlingen, stagiairs, ouders en overige bezoekers van de school duidelijk is wat er van hen verwacht wordt. Maak heldere afspraken, liefst op papier. Informeer ouders over de (on)geschreven gedragsregels op school. Een optie is om in een speciale eindejaar nieuwsbrief (hulp)ouders te informeren over de veiligheidsaspecten en omgangsregels rond de feestelijkheden.
Ondanks de bepaling dat vuurwerk alleen op oudejaarsavond en -nacht mag worden afgestoken, kunnen kinderen en jongeren zich soms niet beheersen. Hoe kan de school voorkomen dat vuurwerk op school of het schoolplein schade of zelfs lichamelijk letsel kan veroorzaken? Preventieve maatregelen, zoals voorlichting in de klas en regels over het bezit en gebruik van vuurwerk op en rond school, kunnen dit soort incidenten voorkomen.
De start van het nieuwe jaar en de nieuwjaarsreceptie zijn gelegenheden waarbij veel mensen elkaar kussen. Goedbedoelde nieuwjaarswensen kunnen ongewenst zijn, ook al zegt men dat vaak niet duidelijk om de sfeer niet te verpesten. Wat zijn de afspraken bij jou op school? Kussen collega’s elkaar? Hoe houden jullie het gezellig en sociaal veilig op dit gebied? Je kunt ongemakkelijke situaties, ongewenste kussen en zelfs klachten voorkomen door hier op school duidelijke afspraken over te maken die gelden voor medewerkers, leerlingen en ouders.
Met carnaval kan het niet gek genoeg, toch? Een leerkracht heeft echter een voorbeeldrol, ook tijdens carnaval. Een mannelijke collega die zich verkleed als een naakt vrouwenlichaam kan vragen oproepen bij ouders.
Kleding speelt bij carnaval een grote rol. De vrijheid die de kostuumkeuze voor zowel de leerlingen als de personeelsleden biedt, kan gespreksonderwerpen opleveren. Denk bijvoorbeeld aan onderwerpen als vooroordelen, seksualiteit en grensoverschrijdend.
Misschien is de kleding wat bloter dan op een gewoon schoolfeest. Wat vinden leerkrachten én leerlingen daarvan? Mag en kan echt alles tijdens Carnaval? En misschien is er wel een leerling is die zich tijdens Carnaval kleedt zoals hij of zij zich eigenlijk elke dag zou willen kleden? Allerlei vragen die je bespreekbaar kunt maken binnen je team en met jouw leerlingen.
Wat de feestreden ook is: de veiligheid van leerlingen en personeel staat natuurlijk voorop. Schoolfeesten creëren mooie herinneringen, een goede onderlinge sfeer en/of verstandhouding. Soms doen zich helaas ook problemen voor, mede afhankelijk van de aard van het feest.
Veel basisscholen organiseren ieder jaar een spetterend afscheid voor de groep acht. Natuurlijk gaan de kinderen dan ook dansen en soms gaan ze ook schuren. Schuren is een manier van dansen waarbij je heel dicht tegen elkaar aan danst en dan tegen elkaar schuurt. Scholen kunnen regels rond fysiek contact instellen bij feestelijkheden voor leerlingen, personeel en ouders. Doel hierbij is om het prettig te houden, ook in een lossere setting zonder het plezier rond feesten te bederven.
Ongemakkelijke en ongewenste situaties en klachten kun je voorkomen door duidelijke afspraken te maken rondom feestelijkheden op school. Om scholen hierbij te ondersteunen heeft School & veiligheid het spel Gedragen Gedrag ontwikkeld met speciale spelkaartjes veilig feesten.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Andere kennisbank artikelen over dit onderwerp.
In de publicatie ‘Een sociaal veilige school in aanloop naar Sinterklaas’ van School & Veiligheid in samenwerking met Kenniscentrum Inclusief Samenleven vind je tips hoe je dit kunt aanpakken op jouw school.
Rond de figuur van Piet is een discussie ontstaan die steeds grotere vormen aanneemt. Een discussie die raakt aan gehechtheid aan traditie enerzijds en gevoeligheid voor discriminatie anderzijds. Welke keuzes je als school ook maakt, er zit altijd een onderliggende stellingname achter. Waar heeft de discussie ons tot nu toe gebracht? En waar kun je als school op letten bij het maken van keuzes?
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.