Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Openheid en respect rond seksualiteit en gender als collega’s
Als je als school wilt werken aan een seksueel integer schoolklimaat, vraagt dat om het uitdragen en voorleven hiervan door het hele team. Hoe jij en je collega’s (in het bijzijn) van leerlingen handelen, heeft voor leerlingen een belangrijke voorbeeldfunctie. Waar moet je dan concreet aan denken?
Hoe ga je als collega’s met elkaar om; kijk eens door de ogen van een leerling. Hoe praat je in de klas over je collega? Kun je met collega’s praten over je eigen relaties of ervaringen – en op wat voor manier gaat dat? Het goede voorbeeld geven aan leerlingen is gemakkelijker wanneer binnen het team ook met openheid en respect wordt gepraat over seksualiteit, gender- en seksuele diversiteit, identiteit en relaties. Daarvoor is betrokkenheid, verantwoordelijkheid en samenwerking nodig van al het personeel.
Waar kun je aan denken bij openheid en respect op het gebied van gender en seksualiteit – in een onderwijsteam?
Kun je jezelf zijn tussen je collega’s? Is er in het team een sfeer van positieve openheid over bijvoorbeeld de relaties en seksuele identiteit van elkaar? Kun je hier open in zijn; en mag je er ook een eigen opvatting over hebben? Want positieve openheid binnen het team wordt door leerlingen opgemerkt.
Onderling verschil in openheid mag er zijn. Maar een onveilige sfeer mag niet de reden zijn dat sommige collega’s weinig over zichzelf vertellen.
Wees inclusief: ook collega’s met een meervoudige culturele achtergrond of een andere gender- en seksuele oriëntatie moeten zich vrij voelen om hun ervaringen en wensen te delen.
Spreek met elkaar over seksuele integriteit op school. Plan periodiek een moment om ervaringen uit te wisselen over situaties met leerlingen rondom seksualiteit en gender. Dit gesprek vraagt om openheid en een zekere mate van kwetsbaarheid. Daardoor is het een goede oefening in het creëren van een veilig klimaat met elkaar.
Dit gesprek kan bijvoorbeeld in de vorm van intervisie.Bespreek of reflecteer bijvoorbeeld op: Hoe reageer je op seksueel getinte opmerkingen van een collega? Durf je daar überhaupt wat van te zeggen? En hoe is dat bij die van een leerling? Wat vinden jullie wenselijk in het (fysieke) contact met collega’s en leerlingen? Welke situaties met leerlingen in de klas vind je lastig of juist leuk om op in te gaan? Hoe laat je aan de leerlingen merken dat het oké is wanneer mannen – dus ook mannelijke collega’s – ‘zachtere’ eigenschappen laten zien, en wanneer vrouwen meer ‘harde’ eigenschappen laten zien? Op deze manier kun je elkaar leren kennen en elkaar verrijken:
De belangrijkste opbrengst van dit soort gesprekken is meer openheid rondom het thema, wat bijdraagt aan een positief (pedagogisch/team) klimaat. Dit helpt bij het goed omgaan met situaties van onveiligheid.
Wordt er in jouw team nog weinig gepraat over jullie ervaringen en handelen in situaties waarin seksueel gedrag voorkomt? Is de voorbeeldrol niet op het vizier? Ervaar je weerstand van collega’s in het werken aan seksuele integriteit? Dat komt veel voor en is ook begrijpelijk. Het thema zit ‘dicht op de huid’. Door sommigen wordt het ervaren als een onderwerp dat strikt privé is. Een ander kan vinden dat het niet passend is bij kinderen in de basisschoolleeftijd.
Je kunt ook beginnen met het bespreken van seksuele integriteit met een kleinere groep betrokken en gemotiveerde leraren. Misschien kom je samen op ideeën om het thema toegankelijker te maken voor andere collega’s.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Andere kennisbank artikelen over dit onderwerp.
Spel over gewenst en ongewenst gedrag op school. Bedoeld voor onderwijsteams of om te spelen met leerlingen of ouders in het primair onderwijs. Naast de versie voor het primair onderwijs is er ook een versie voor het voortgezet onderwijs en mbo.
Dit is een praktijkverhaal over een leraar die durft te kijken naar zijn eigen gedrag, waardoor hij zijn leerlingen de kans geeft iets te leren: integer omgaan met seksualiteit. Het is ook het verhaal van een vervelende meme op Instagram, met een positieve afloop, opgetekend door School & Veiligheid.
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door: