Kletskaartjes Welles Nietes

Veilig kletsen over meningen

Vrijheid van meningsuiting is een groot goed. In een democratie gelden afspraken waardoor dit vreedzaam kan gebeuren: niet uitsluiten, oproepen tot geweld, haat zaaien of discrimineren. Toch maken mensen soms misbruik van hun vrijheid van meningsuiting, bijvoorbeeld in discriminerende en haatvolle reacties op de sociale media.

Veilig kletsen over (verschillende?) feiten

Een feit is iets dat wáár is, dat meetbaar en controleerbaar is. Waarom kennen mensen dan soms tegenstrijdige feiten over dezelfde gebeurtenis?

Dit kan gebeuren als mensen in een ‘bubbel’ leven, vooral op de sociale media. De algoritmes van sociale-media-bedrijven werken zo, dat je heel snel in een bubbel – ook wel ‘echokamer’ genoemd – komt, waarin alleen nog dezelfde meningen worden herhaald. Als er nepnieuws in een bubbel doordringt, blijft de echokamer deze onware ‘feiten’ herhalen totdat iedereen in de bubbel ze gelooft. Tegelijkertijd denken mensen uit een andere bubbel dat alleen hún bubbel-feiten echt zijn.

Hoe kunnen we op school naar elkaars diverse meningen leren luisteren en daar respectvol mee omgaan? En hoe leer je het onderscheid tussen feiten, nep-feiten en meningen? Een mooi thema om met kinderen over te kletsen en te filosoferen.

Hoe gebruik je de kaartjes?

Print de kaartjes en knip ze uit. Stop ze in een pot of envelop. Haal de kaartjes op een vast moment van de week tevoorschijn, of wanneer  er bijvoorbeeld een maatschappelijk thema speelt in de klas met een polariserende werking. Indien gewenst kun je als leraar een voorselectie maken in de vragen, passend bij het moment en de leeftijd van de groep.

Bij het beantwoorden van de vragen laten kinderen iets persoonlijks van zichzelf zien. Het is dan ook belangrijk om in een veilige omgeving deze vragen te stellen en te laten beantwoorden. Maak met de groep afspraken over hoe je op een fijne manier met elkaar praat.

Laat een kind een kaartje grabbelen en nodig het kind uit om de vraag te beantwoorden. Je kunt ook een kind het kaartje laten voorlezen en drie leerlingen die hun vinger opsteken een reactie te laten geven. Spreek een teken af voor als iemand de vraag niet wil beantwoorden.

Vergeet niet achteraf te bespreken hoe het gesprek is ervaren, dit is een mooie kans voor reflectie en verbinding. Waar zijn we goed in? En hoe kunnen we het de volgende keer nog beter doen met elkaar?

Tips

Warming up: Om te oefenen wat een feit is en wat een mening is, kun je twee of meer zinnen uitspreken, waarvan de leerlingen moeten aangeven of het om een feit of een mening gaat.
Bijvoorbeeld:
A. Spaghetti is lekker. (= mening)
B. Smaken verschillen. (= feit)

Bewustmaken: Wijs de leerlingen erop dat ze over deze vragen soms ook van mening kunnen verschillen, en soms ook niet, wanneer het om een feit gaat.

Taalles: Deze opdracht is zeer geschikt om in te zetten als taalles.

Bijpassende muziekles: ‘Welles Nietes’ uit liedbundel Eigenwijs
Voorbeeld: LIED: welles nietes (groep 1 t/m 4) – YouTube

Download de kaartjes