De Gouden en Zilveren Weken

De Gouden Weken

De eerste weken van het schooljaar – de Gouden WekenLees meer over de Gouden Weken in het gelijknamige boek van Boaz Bijleveld – zijn bepalend voor het creëren van een fijne sfeer in de groep. Leerlingen verkennen elkaar, de leraar en de regels. In deze periode worden de normen en waarden van een groep bepaald. De leraar speelt in deze fase een belangrijke rol. Hoe maak je nu samen met kinderen een goede start van het schooljaar? En hoe stimuleer je een positieve groepsvorming waar je een jaar lang plezier van hebt?

Groepsfases en groepsdynamiek

Welke fases een groep doorloopt en wat jouw rol daarin is, lees je in ons artikel Groepsdynamica in de klas. Je krijgt hierin een korte uitleg over de fases bij het vormen van een groep. Ook leer je hoe groepsprocessen werken en hoe je deze als leraar kunt beïnvloeden. Daarnaast leer je hoe de fases elkaar beïnvloeden en wat er gebeurt als je wel of niet ingrijpt.

Week Tegen Pesten

De Week Tegen Pesten helpt scholen aan het begin van het schooljaar om te werken aan een gezellige en veilige groep waar pesten niet nodig is. Ieder jaar organiseert Stichting School & Veiligheid deze week in september voor scholen in het primair-, en voortgezet onderwijs én het middelbaar beroepsonderwijs. Doe ook mee! Ga naar www.weektegenpesten.com voor informatie en inspiratie over het thema, de activiteiten, gratis (les)materialen en hoe je mee kunt doen.

De Zilveren Weken

Na elke vakantie doorloopt een groep bepaalde fasen in het proces van groepsvorming. De periode na de kerstvakantie is de Zilveren Weken. Met name de fase van storming kan in deze periode weer zorgen voor onrust in de groep. De Zilveren Weken zijn bij uitstek geschikt om weer extra aandacht te besteden aan de dynamiek in de groep. Gebruik deze weken om te werken aan een positieve groepssfeer en veilige groep waar iedereen de rest van het schooljaar profijt van heeft.

Afstandsonderwijs

De komende periode wordt er in verband met de lockdown afstandsonderwijs gegeven. Maar ook al is er nu sprake van afstandsonderwijs, de groepsdynamiek – en dus de Zilveren Weken – gaat gewoon door. We weten allemaal vanuit de eerdere lockdown hoe belangrijk het is om juist op afstand met elkaar in verbinding te blijven. We geven je hierbij tips:

• Blijf met elkaar in gesprek over wat iedereen meemaakt
  Hoe hebben de kinderen de kerstvakantie beleefd? Misschien kunnen ze het een cijfer geven van 1 tot 10 (waarbij 1 staat voor ‘mijn vakantie was vreselijk’ en 10 voor ‘ik had een top-vakantie’) of smileys. Of laat ieder kind drie woorden in de chat schrijven die zijn of haar vakantie typeren. Zijn er kinderen die er iets over willen toelichten?
• Praat met elkaar over hoe jullie de komende tijd samen optrekken
  Hoe gaan we online tijdens de lessen met elkaar om? Herhaal de klassenregels die je begin van het jaar met elkaar had afgesproken. Welke regels zijn nu online belangrijk? Zijn er regels die we moeilijk vinden met elkaar? Zo ja, hoe kunnen we elkaar daarbij helpen?
• Hoe houden we oog voor elkaar?
  Hoe kunnen we een klasgenoot helpen die het misschien moeilijk heeft? Laat de leerlingen bijvoorbeeld nadenken over iets aardigs wat ze komende week voor een klasgenoot kunnen doen. Hier kun je een week later op terug komen. Voor wie heb je iets aardigs gedaan? Wat heb je gedaan?
• Stel (huiswerk)opdrachten buitenshuis voor
  Stimuleer kinderen om na schooltijd met elkaar (buiten) af te spreken, dit draagt bij aan de groepscohesie en een gezonde levensstijl. Praat er met elkaar over en heb hierbij oog voor alle kinderen in de groep.
• Praat met ouders
  Stel bijvoorbeeld wekelijks een digitaal spreekuur voor waarbij ouders kunnen ‘intekenen’.  Zo houd je ook zicht op de minder zichtbare kinderen.

In het klaslokaal

Als er (na de lockdown weer) onderwijs in het klaslokaal gegeven wordt, bekijk de klas dan weer goed en ga na in welke fase de groep zit. Kijk wat er nodig is en pas hier de lessen op aan, kies energizers en samenwerkingsopdrachten die bij de fase passen.

We geven je hier doe-, kijk- en leestips.

In onderstaand filmpje vertellen we meer over de Zilveren Weken:

(Dit filmpje namen wij op nog voordat de nieuwe lockdown werd aangekondigd.)

Doe-tips

• Kletskaartjes over pesten
  Met de Kletskaartjes over Pesten kun je gedurende het hele jaar het onderwerp ‘pesten’ met de leerlingen bespreken. Bijvoorbeeld in de Gouden of Zilveren weken als je extra aandacht besteedt aan de dynamiek en sfeer in de groep.

• Samen aan zet-lesmateriaal Week Tegen Pesten 2020
  Ga weer aan de slag met het Samen aan zet-lesmateriaal van de Week Tegen Pesten 2020. Met de gratis materialen kun je direct aan de slag met het werken aan positief gedrag en een fijne sfeer in de klas. Zo blijf je Samen aan zet.

• Speel de Zapp Heldengame 
  Met de Zapp Heldengame (gemaakt voor de Week Tegen Pesten 2019 met het thema Wees een held, met elkaar) leer je de klas op een hele nieuwe manier kennen. Start de game op het digibord en baan samen een weg door persoonlijke vragen, spannende stellingen en bloedstollende challenges. Lukt het jullie om de drie Powerproeven te behalen? Werk goed samen en word met jouw klas een superheld tegen pesten!
  Bekijk ook de video van Anne-Mar Zwart over de Zilveren Weken en de Heldengame.
• Doe oefeningen met je klas
  Bekijk de oefeningen voor de Zilveren Weken 2019 (pdf) waarin de leraar samen met de leerlingen werkt aan het onderling vertrouwen, actief leert luisteren en op zoek gaat naar onderlinge overeenkomsten. Deze oefeningen komen uit ons Laat je zien! doe boek (Week Tegen Pesten 2018).

• Maak met je (mentor)klas een frisse start met behulp van het lesmateriaal Happy new year –  speciaal voor de Zilveren Weken – van Respect Education Foundation. Er is een lesbrief voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het mbo.

• Ga direct aan de slag met het lesmateriaal groepsdynamica voor po, vo, mbo van Respect Education Foundation.

• Doe de Sociale Shuffle (po). Een online tool die helpt de klas leuker en socialer te maken.

• Op deze website Grip op je groep – die hoort bij het gelijknamige boek – vind je extra gratis oefeningen (po)

• Energizers: 5-minutenspelletjes voor het po

Kijktip

• Wouter Siebers (leerkracht, teamleider en gedragsspecialist in het primair onderwijs) maakte voor ons dit filmpje bij het Week Tegen Pesten-thema Laat je zien (2018). Hij geeft informatie en tips voor de Zilveren Weken.  “Zie het als een pas op de plaats. Welk gedrag zie je bij de leerlingen na de vakantie? Kijk hoe je daar op in kunt spelen.”

Leestips

• Groepsdynamica in de klas–  artikel van Stichting School & Veiligheid.
• Handboek positieve groepsvorming – Maya Bakker-De Jong & Ivo Mijland
• Het inspiratieboek voor De Gelukkige Klas– Natasja de Kroon en Ingrid Nagtzaam
• De Gouden Weken– Boek Boaz Bijleveld
• Na de kerstvakantie volgen de Zilveren Weken – blog van Judith Jansen, leerkracht primair onderwijs.
• Knallend van start met de Zilveren Weken
  Boaz Bijleveld – GGZ psycholoog, auteur van het boek De Gouden Weken en deskundige op het gebied van groepsprocessen en pesten – schreef deze blog speciaal voor ons bij het Week Tegen Pesten-thema Wees een held met elkaar (2019) en geeft tips en oefeningen voor de Zilveren Weken.